Zabytkowa stacja wodociągowa Zawada w Karchowicach

Zabytkowa stacja wodociągowa Zawada w Karchowicach.

^{Czerwiec 2017}

Na skutek coraz większej eksploatacji górniczej w drugiej połowie XIX wieku w okolicach Zabrza i Gliwic, następował odpływ wód gruntowych do wyrobisk górniczych. Spowodowało to zanikanie wody w przydomowych studniach, skąd miejscowa ludność czerpała wodę. Protesty mieszkańców wywołane brakiem wody, zmusiły władze do przygotowania planów budowy stacji wodociągowej. Na znaczne ilości wody pitnej natrafiono podczas poszukiwania węgla kamiennego w rejonie Zawady i Karchowic.

Pierwsze odwierty wykonano w 1874 roku. Następnie wykonano studnię o głębokości 215 metrów, zwaną Karchowicką Studnią Głębinową. Woda z niej wypływała i dalej wypływa pod własnym ciśnieniem (studnia artezyjska). W latach 1894-1895 z inicjatywy rządu pruskiego, powstała w Karchowicach stacja wodociągowa. Wzniesiono budynki administracyjne, stację pomp oraz kotłownię parową. Zainstalowano konieczne zespoły pompowe o napędzie parowym oraz kotły do produkcji pary. Wodociągi zlikwidowały poważny deficyt wody, jaki miał miejsce w powiecie zabrzańskim. Woda ze stacji zaopatrywała również przemysł. Największym przemysłowym odbiorcą wody była wówczas kopalnia "Królowa Luiza", znajdująca się w sporej odległości od Karchowic.

Do pierwszej przebudowy zakładu przystąpiono w latach 1927-1929. Przebudowano wtedy halę maszyn, zainstalowano nowe pompy i sprężarki. Zmodernizowano kotłownię, powstał warsztat, łaźnia, budynek straży pożarnej, magazyn, garaże, oraz górujący nad zakładem komin. W latach 1968-1969 wszystkie urządzenia na parę zastąpiono elektrycznymi. Dzięki staraniom kolejnych pokoleń pracowników stacji, zachowały się do dzisiaj zabytkowe urządzenia i maszyny parowe. Od 2004 roku karchowicka stacja wodociągowa wraz z całym zabytkowym oraz współczesnym wyposażeniem jest udostępniona do zwiedzania. "Zawada", choć zabytkowa, nadal dostarcza bardzo dobrą wodę okolicznym miejscowościom.

^{Czerwiec 2014}