Stary kościół św. Bartłomieja w Gliwicach Szobiszowicach.
fot. 4829 Stary kościół św. Bartłomieja w Gliwicach
Jak podaje Wikipedia, pierwsza wzmianka o Szobiszowicach / Petersdorf pochodzi z 1276 roku; była to wówczas odrębna wieś rycerska. Pod koniec XIII wieku istniała już parafia, którą uznaje się za jedną z najstarszych na Górnym Śląsku. Informacja o parafii pojawia się w dokumencie z 17 września 1297 roku, sporządzonym przez jej pierwszego proboszcza.
Dokładna data budowy starego kościoła nie jest znana. Istnieją niepotwierdzone hipotezy mówiące o zbudowaniu kościoła przez Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona (Templariuszy), co miało mieć miejsce w 1232 roku.
Kościół pierwotnie był prawdopodobnie wzniesiony z drewna. Przypuszcza się, że obecny, kamienny, powstał po przebudowie wcześniejszego, która miała miejsce w XV wieku. Badania archeologiczne prowadzone w 1973 roku wskazują, że prezbiterium kościoła jest starsze i pochodzi z przełomu XII i XIII wieku [8].
W wyniku przebudowy w 1447 roku, do prezbiterium została dostawiona prostokątna nawa. W 1623 roku zabudowę przedmieścia, wraz z kościołem, spalono przygotowując się w ten sposób do obrony miasta przed wojskami duńskimi. Odbudowując po zniszczeniach kościół, co miało miejsce po 1626 roku, do nawy dostawiono wieżę i zmieniono sklepienie prezbiterium.
Do 1843 roku wokół kościoła znajdował się cmentarz. Do 1911 roku, czyli do czasu wybudowania w pobliżu nowego, neogotyckiego kościoła, stary kościół św. Bartłomieja pełnił rolę kościoła parafialnego.
Kościół w stylu gotyckim, inkastelowany, położony na niewielkim wzniesieniu i otoczony murem. Murowany z kamienia i cegły, jednonawowy, orientowany. Ściany zewnętrzne wzmocnione skarpami uskokowymi. Nawa prostokątna, przylega do niej węższe, prosto zamknięte, prezbiterium. Od strony północnej znajduje się zakrystia z emporą na piętrze. W zachodniej części nawy znajduje się chór muzyczny wsparty na drewnianych słupach. Dachy nawy i prezbiterium dwuspadowe, kryte gontem. Wieża zwieńczona krenelażem, przykryta dachem pogrążonym [8]. Nawa przykryta jest płaskim stropem, prezbiterium – sklepieniem na gurtach. W kruchcie występuje sklepienie krzyżowe.
Obecne wyposażenie pochodzi głównie z XVII i XIX wieku. Ołtarz i ambona barokowe, drewniane, marmoryzowane. Ołtarz główny barokowy, z rzeźbami św. Piotra i św. Pawła oraz współczesnym obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. W ołtarzu bocznym obraz Matki Boskiej Różańcowej z XIX wieku. W prezbiterium oraz na ścianie tęczowej zachowane są polichromie z XVII wieku, odkryte w latach 1971–1972. Wśród nich jest przedstawienie drzewa Jessego. W 2010 roku w kościele odkryto pozostałości gotyckich malowideł.
Teren kościelny ogrodzony kamiennym murem. Pierwotnie od strony zachodniej umieszczona w nim była trójprzęsłowa bramka zwieńczona frontonem, zlikwidowana na skutek poszerzenia ul. Toszeckiej. Przy wejściu do kościoła stoi kamienny krzyż z 1882 roku. Przy prezbiterium znajduje się nagrobek proboszcza Roba Matterna zmarłego w 1895 roku. źródło: Wikipedia
