Kolej wąskotorowa z Gliwic do Raciborza

Kolej wąskotorowa z Gliwic do Raciborza została wybudowana w latach 1899 - 1903 przez przedsiębiorstwo Oberschlesische Dampfstraßenbahn /Górnośląskie Tramwaje Parowe/ i posiadała rozstaw toru 785 mm.

Pierwszy odcinek tej linii kolejowej z gliwickiego Trynku do Rud został otwarty w marcu 1899 roku. Pod koniec lutego 1901 roku oddano do użytku odcinek z Rud do Paproci. Następnie wiosną 1902 roku linia dotarła do Markowic. 17 maja 1903 roku zakończono budowę całej linii,  oddając do użytku ostatni odcinek do stacji Racibórz Plania. W planach było również przedłużenie linii w okolice głównego dworca kolejowego w Raciborzu, jednak tego przedsięwzięcia nie zrealizowano. Natomiast w 1906 roku połączono gliwicko - raciborską linię z Górnośląskimi Kolejami Wąskotorowymi, łącząc torami stację w Trynku ze stacją Gliwice Wąskotorowe.

zobacz na mapie

Długość linii kolejowej z Trynku, która przebiegała przez obecny Bojków, Nieborowice, Pilchowice, Stanice, Rudy, Szymocice, Nędzę, Babice i Markowice liczyła 51 km. W połowie trasy, w Rudach Wielkich ulokowano największą na całej linii stację. Znajdowały się przy niej warsztaty naprawcze taboru, tory postojowe dla wagonów i lokomotyw. Oprócz tego był tam punkt obsługi parowozów oraz torowy trójkąt do ich obracania.

Z powodu powodzi, która miała miejsce w Raciborzu w maju 1939 roku,  uszkodzony został tor pomiędzy stacjami Lukasine / położona na terenie obecnej dzielnicy Raciborza – Brzezia / i Ratibor Plania / Racibórz Płonia /. Po wybudowaniu rok później kanału Ulga, nie zdecydowano się na przywrócenie tego odcinka. Oznaczało to koniec połączenia prowadzącego na Płonię. Od tego czasu linia kończyła się więc na stacji Lukasine.

Pod koniec II wojny światowej żołnierze radzieccy rozebrali tory pomiędzy Lukasyną a Paprocią. Odbudowa tego odcinka trwała aż do 1950 roku. Od tego czasu linia wąskotorowa kończyła się w Markowicach, ponieważ szlakiem do Lukasyny poprowadzono linię normalnotorową.

Latem 1966 roku zlikwidowano pociągi osobowe na odcinku z Rud do Markowic, ruch towarowy odbywał się normalnie. W 1991 roku całkowicie wyłączono z ruchu pociągi osobowe, a rok później towarowe. Do końca 1993 roku, jeździły jeszcze tylko pociągi do stacji przy KWK Gliwice. Linię wąskotorową z Gliwic do Raciborza oficjalnie zlikwidowano w 1995 roku. Od tego czasu wiele odcinków linii rozebrano, choć od marca 1993 roku decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków całą linię wpisano do rejestru zabytków.

Dzisiaj po dawnej kolei wąskotorowej pozostał w eksploatacji, jedynie jako atrakcja turystyczna, siedmiokilometrowy odcinek ze Stanicy do Paproci, który w 2018 przedłużono do Rybnika Stodół. Na odcinku tym znajduje się, będąca ciekawą atrakcją turystyczną - zabytkowa stacja kolei wąskotorowej w Rudach.